Tầm soát ung thư đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện sớm bệnh và cứu sống người bệnh. Các chương trình sàng lọc ung thư vú và ung thư đại trực tràng đã chứng minh hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên, một thực trạng đáng lo ngại đang diễn ra với việc sàng lọc ung thư phổi. Dù được khuyến nghị cho những người có nguy cơ cao, đặc biệt là những người có tiền sử hút thuốc lá lâu năm, tỷ lệ tham gia sàng lọc ung thư phổi tại Hoa Kỳ lại thấp một cách đáng kinh ngạc, chỉ đạt khoảng 18% trong số những người đủ điều kiện. Điều đáng chú ý hơn là sự chênh lệch lớn khi so sánh tỷ lệ này với các loại ung thư khác. Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, trong cùng nhóm đối tượng đủ điều kiện sàng lọc ung thư phổi, tỷ lệ người tham gia sàng lọc ung thư vú và ung thư đại trực tràng lại cao hơn gần gấp bốn lần. Phát hiện này đặt ra câu hỏi quan trọng và thách thức một giả định phổ biến trước đây. Người ta thường cho rằng những người đủ điều kiện sàng lọc ung thư phổi, vốn thường có liên quan đến hút thuốc, có xu hướng thờ ơ hoặc kháng cự với các biện pháp chăm sóc sức khỏe phòng ngừa nói chung. Tuy nhiên, dữ liệu mới lại cho thấy một bức tranh khác. Việc những cá nhân này vẫn tích cực tham gia sàng lọc các loại ung thư khác cho thấy họ không hề thờ ơ với việc phòng bệnh. Điều này gợi ý rằng nguyên nhân khiến tỷ lệ sàng lọc ung thư phổi thấp không hoàn toàn nằm ở thái độ của người bệnh đối với việc chăm sóc sức khỏe phòng ngừa. Thay vào đó, có thể tồn tại những rào cản khác, đặc thù hơn liên quan đến chính việc sàng lọc ung thư phổi. Mặc dù nghiên cứu không đi sâu vào các nguyên nhân cụ thể, chúng ta có thể suy đoán về một số yếu tố tiềm ẩn. Có thể kể đến như: Thiếu nhận thức về lợi ích và sự cần thiết của sàng lọc ung thư phổi.Bác sĩ chưa chủ động tư vấn hoặc khuyến nghị sàng lọc cho bệnh nhân đủ điều kiện.Sự kỳ thị liên quan đến hút thuốc lá có thể khiến người bệnh ngần ngại.Các rào cản về hậu cần, chi phí hoặc bảo hiểm y tế. Việc xác định chính xác những rào cản này là rất quan trọng để có thể đưa ra các giải pháp can thiệp hiệu quả. Sàng lọc ung thư phổi, thường được thực hiện bằng chụp cắt lớp vi tính liều thấp (LDCT), đã được chứng minh là có khả năng phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm, khi việc điều trị có khả năng thành công cao nhất và có thể cứu sống nhiều người. Việc bỏ lỡ cơ hội sàng lọc đồng nghĩa với việc bỏ lỡ cơ hội phát hiện bệnh sớm, dẫn đến chẩn đoán muộn và giảm đáng kể cơ hội sống sót cho bệnh nhân. Do đó, việc tăng tỷ lệ sàng lọc ung thư phổi trong nhóm đối tượng đủ điều kiện là một ưu tiên cấp thiết trong y tế công cộng. Để cải thiện tình hình, cần có những nỗ lực phối hợp từ nhiều phía. Cần nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của sàng lọc ung thư phổi, đồng thời các nhà cung cấp dịch vụ y tế cần chủ động hơn trong việc xác định và khuyến nghị sàng lọc cho những người có nguy cơ cao. Việc giải quyết các rào cản về tiếp cận, chi phí và tâm lý cũng đóng vai trò không nhỏ. Hiểu rõ rằng những người có nguy cơ cao không hề từ chối chăm sóc phòng ngừa nói chung là bước đầu tiên quan trọng để tập trung vào việc giải quyết những thách thức đặc thù của sàng lọc ung thư phổi, hướng tới mục tiêu phát hiện sớm và giảm tỷ lệ tử vong do căn bệnh nguy hiểm này.
