Lưu ý của Tác giả: Bài viết dưới đây là một kịch bản giả định về tương lai (năm 2025), không phản ánh các sự kiện thực tế đang diễn ra tại thời điểm hiện tại.

Meta Đang Đại Phẫu Facebook: AI Chiếm Sóng, Còn Chúng Ta Thì Sao?

Facebook cuối cùng cũng thừa nhận nỗi sợ mang tên TikTok, và câu trả lời của họ là một cuộc đại phẫu bắt đầu từ ngày 10/12. Không còn là những bản vá lỗi nhỏ giọt, "Horizon 2025" là canh bạc tất tay của Meta nhằm giành lại sự chú ý từ 3,8 tỷ người dùng đang ngày càng lơ đễnh. Thông điệp ngầm rất rõ ràng: Thay đổi hoặc chìm nghỉm giữa làn sóng ứng dụng xã hội mới.

Canh bạc tỷ đô trên màn hình điện thoại

Quá trình cập nhật đã âm thầm diễn ra từ đêm 9/12 và dự kiến sẽ phủ sóng toàn cầu vào cuối tuần này. Dù CEO Mark Zuckerberg hào hứng tuyên bố trên blog cá nhân rằng thay đổi này giúp Facebook "hiểu ý người dùng hơn", nhưng thực tế cho thấy đây là nỗ lực tuyệt vọng để giữ chân chúng ta ở lại lâu hơn trên ứng dụng.

Khác với năm 2024 khi Facebook cố nhồi nhét Reels vào mọi ngóc ngách, phiên bản 2025 chọn một hướng đi tinh vi hơn: kiểm soát sự chú ý bằng AI. Dữ liệu thử nghiệm beta cho thấy thời lượng người dùng ở lại ứng dụng tăng 15%. Một con số ấn tượng cho các nhà đầu tư, nhưng với người dùng, điều này có nghĩa là chúng ta sẽ khó thoát khỏi cái "hố đen" này hơn.

Khi AI trở thành biên tập viên cho cuộc đời bạn

Meta gọi đây là các "Phần thông minh" (Smart Sections), nhưng thực chất, nó là một nỗ lực để dọn dẹp mớ hỗn độn do chính họ tạo ra trước đó. Ít nhất, họ đã thêm nút "tạm dừng" để ngăn chặn việc lướt vô thức (doomscrolling) – một sự thừa nhận ngầm rằng tính năng cuộn vô tận của TikTok thực sự có hại.

Công cụ tìm kiếm cũng được "gắn não" mới. Thay vì gõ từ khóa và nhận về hàng tá kết quả rác, giờ đây bạn có thể "trò chuyện" với thanh tìm kiếm nhờ công nghệ AI Llama. Việc gõ "tìm chỗ chơi cuối tuần này" và nhận được kết quả chính xác nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng nó cũng dấy lên câu hỏi: Meta đang hiểu chúng ta đến mức nào để đưa ra những gợi ý đó?

Giao diện cũng được dọn dẹp triệt để. Thanh điều hướng rối rắm ngày nào giờ chỉ còn lại 4 mục: Trang chủ, Tìm kiếm, Hồ sơ và Thông báo. Những tính năng từng được ưu ái như Nhóm hay Marketplace bị đẩy vào một góc gọi là "Truy cập nhanh". Sự tối giản này giúp ứng dụng nhẹ hơn, giảm 20% thời gian tải, nhưng cũng khiến nhiều người dùng lâu năm cảm thấy như bị lạc trong chính ngôi nhà của mình.

"Nhìn sạch đấy, nhưng nút Nhóm của tôi đâu rồi?"

Ngay khi bản cập nhật cập bến những thiết bị đầu tiên vào sáng nay, phản ứng của cộng đồng mạng không nằm ngoài dự đoán: hỗn loạn pha lẫn tò mò.

Không chỉ là chuyện thói quen, vấn đề về khả năng tiếp cận cũng đang bị đặt dấu hỏi. Nhiều người dùng khiếm thị phản ánh rằng trình đọc màn hình của họ gặp khó khăn với cấu trúc phân chia mới. Rõ ràng, trong cuộc chạy đua để trông hiện đại và thông minh hơn, Meta dường như đã bỏ quên một bộ phận người dùng không nhỏ.

Châu Âu, như thường lệ, vẫn là chốt chặn cuối cùng về quyền riêng tư. Người dùng tại đây có quyền từ chối sự theo dõi của AI, tạo ra hai phiên bản Facebook khác nhau: một phiên bản "hiểu bạn đến tận chân tơ kẽ tóc" ở phần còn lại của thế giới, và một phiên bản "kém thông minh hơn" nhưng tôn trọng quyền riêng tư ở lục địa già.

Meta đang kỳ vọng AI sẽ là liều thuốc hồi sinh, nhưng ranh giới giữa việc "hỗ trợ người dùng" và "thao túng hành vi" chưa bao giờ mong manh đến thế.