Bloomberg và The Verge vừa qua đã đồng loạt đưa tin về một bước ngoặt trong thiết kế phần cứng của Apple: MacBook Pro M5 sắp ra mắt sẽ loại bỏ hoàn toàn lớp keo dính "cứng đầu" dưới viên pin. Thay vào đó, hãng chuyển sang cơ chế tháo lắp cơ học. Đây không đơn thuần là một thay đổi nhỏ về linh kiện, mà là dấu chấm hết cho hơn một thập kỷ Apple giam cầm người dùng trong triết lý thiết kế "nguyên khối khó sửa chữa".
Cơ chế thay pin "trực tiếp": Từ ác mộng hóa chất đến cái lẫy cơ học
Nếu từng chứng kiến quy trình thay pin các đời MacBook Pro từ M1 đến M4, bạn sẽ hiểu tại sao đây là một cuộc cách mạng. Đó là một cơn ác mộng kỹ thuật đúng nghĩa: kỹ thuật viên phải "tắm" chiếc máy trong dung môi aceton nồng nặc, sử dụng súng nhiệt để nung chảy lớp keo công nghiệp, và nín thở cạy từng cell pin với nỗi lo nơm nớp về việc chọc thủng vỏ bọc lithium gây cháy nổ.
Dựa trên các thông tin rò rỉ từ chuỗi cung ứng vào đầu tháng này, MacBook Pro M5 sẽ xóa bỏ quy trình khổ sở đó. Các nguyên mẫu đang được thử nghiệm sử dụng hệ thống "tab-pull" (lẫy kéo) tương tự dòng iPhone 16.
Sự khác biệt là một trời một vực. Không còn mùi hóa chất độc hại, không cần bàn nhiệt rủi ro cao. Người dùng chỉ cần tháo nắp đáy và kéo lẫy. Quy trình "phẫu thuật" chiếc máy tính dự kiến rút gọn từ hơn 15 bước phức tạp xuống dưới 10 bước đơn giản. iFixit – đơn vị chuyên mổ xẻ thiết bị công nghệ – nhận định rằng thiết kế này sẽ biến việc thay pin từ một canh bạc rủi ro thành thao tác bảo trì định kỳ bình thường.
Không phải lòng tốt, mà là sự tuân thủ: Áp lực từ Châu Âu
Đừng nhầm tưởng Apple tự nguyện thay đổi vì "lắng nghe người dùng". Động lực thực sự đến từ Brussels. Các quy định khắt khe về "Quyền sửa chữa" (Right-to-Repair) của Liên minh Châu Âu (EU) có hiệu lực từ năm 2025 đã trói tay các ông lớn công nghệ. Luật chơi mới rất rõ ràng: pin phải được thiết kế để người dùng phổ thông có thể tự thay thế bằng công cụ sẵn có.
Dù CEO Tim Cook khéo léo gọi đây là "những tiến bộ trong tính mô đun hóa" khi trả lời phỏng vấn gần đây, giới phân tích đều hiểu đó là ngôn ngữ ngoại giao cho việc tuân thủ pháp luật. Số liệu từ Reuters cho thấy nhu cầu tự sửa chữa đã tăng 35% trong năm qua, với linh kiện pin chiếm tới 40% đơn hàng. Rõ ràng, Apple đang tận dụng tình thế bắt buộc này để xoa dịu các nhà lập pháp, đồng thời kiếm thêm từ việc bán linh kiện chính hãng.
Tác động thực tế đến túi tiền và khả năng tiếp cận
Khi rào cản kỹ thuật được gỡ bỏ, chi phí vô hình – nỗi sợ làm hỏng máy – cũng biến mất. Theo bảng giá hiện hành của chương trình "Self Service Repair", bộ kit thay pin cho MacBook Pro M4 tốn khoảng 149-199 USD, chưa kể 49 USD thuê bộ đồ nghề chuyên dụng nặng nề.
Với M5, dù chi phí linh kiện có thể giữ nguyên ở mức 150-220 USD (theo ước tính của The Verge), nhưng người dùng sẽ tiết kiệm được đáng kể thời gian và không cần thuê các thiết bị gia nhiệt đắt tiền. iFixit dự báo điểm số sửa chữa của MacBook Pro M5 có thể nhảy vọt từ 6/10 lên 8/10, một con số không tưởng đối với các thiết bị Apple trước đây, giúp nó vượt mặt nhiều đối thủ Windows về khả năng bảo trì.
Rốt cuộc, dù là do bị ép buộc hay tự nguyện, việc Apple từ bỏ keo dính vẫn là một chiến thắng cho người tiêu dùng. Nhưng nó cũng là lời nhắc nhở cay đắng: Đôi khi, để một gã khổng lồ công nghệ chịu thay đổi theo hướng có lợi cho khách hàng, chúng ta cần nhiều hơn những lời góp ý – chúng ta cần sức nặng của luật pháp.
